11-02-2015 Levensloop van Mensen met een verstandelijke beperking

Levensloop van mensen met een verstandelijke beperking
11-02-2015
Ida van Asselt-Goverts

Doel:
Zicht krijgen op de veranderingen in de zorg en visie die daaraan ten grondslag ligt.
Zicht krijgen op de levensloop van deze mensen

Wanneer is er sprake van een verstandelijke beperking?

zwak begaafd, ongelukkig kindje, zwakzinnig, mongool, debiel, imbeciel, idioot,
blo (bezondere lagere onderwijs) verstandelijk gehandicap, (lvg) licht verstandelijke handicap

Classificatie naar graad van verstandelijke beperking DSM IV

Licht            IQ 50-55 tot 69
Matig           IQ 35-40 tot 50-55
Ernstig         IQ 20-25 tot 35-40
Diep            IQ minder dan 20-25
Ghesquière & Maas, 1998

En mensen met een IQ tussen de 70-85?

Model AAIDD/AAMR (Buntinx 2003, p.10)

Context waarin je opgroeit is van cruciaal belang.
Aantal mensen met een IQ onder 70 = 140.000 SCP
2,2 miljoen mensen met een IQ tussen 70 en 80
Daarvan ongeveer 1,4 miljoen met problemen t.a.v. sociale redzaamheid (onzeker: schatting) daarvan 37.000 ondersteuning vanuit VG-zorg
Tussen 2007 en 2011 is de vraag naar vg-zorg met 5,9% per jaar gestegen. Vooral door mer vraag van mensen met IQ tussen 50-85.

De eerste fase

• zwangerschap: onzekerheid, dilemma's, schuldgevoel, angst
• zichtbare beperking: alles is anders
• onzichtbare beperking: onzekerheid en onduidelijkheid
• rouwproces
• de relatie is de basis, probeer de relatie ouder-kind te versterken

Ondersteuning

Welke vormen van ondersteuning zijn er mogelijk in de thuissituatie?

Waar let je op? Waar vraag je naar? Wat doe je?

Ouders ontlasten. Ontwikkeling stimuleren.  Hulpmiddelen verstrekken. 

Hoe ziet hun omgeving uit - sociale netwerk - financiële mogelijkheden

Ondersteuning aan kinderen, jongeren en hun ouders

• integrale vroeghulp
• opvoedingsondersteuning: praktisch pedagogische gezinsbegeleiding/videohometrainers
• ontlasten van ouders
• ontwikkelingsstimulering
• brusjes (lotgenoten) broers en sussen

Balans draagkracht en draaglast

overstimuleren versus onderstimuleren

kleine stapjes en aansluiten

School en dagbesteding

• Welke vormen van school en dagbesteding zijn er voor kinderen en jongeren met een verstandelijk beperking?
• Kinderdag Verblijf
• Praktijkschool

Onderwijs, dagbesteding

• orthopedagogisch dagcentrum
• speciaal onderwijs
• speciaal basis onderwijs
• regulier onderwijs

Cluster 1 - Visueel

Cluster 2 - Spraak/taal en gehoorsproblemen

Cluster 3 - Zeer moeilijk lerende kinderen met lichaamlijke beperking

Cluster 4 - zeer moeilijk ontwikkelende kinderen

Transitie naar volwassenheid

(Huiberts & Mandemakers, 2007)

Transitie van onderwijs naar werk

Transities in huisvesting

Transities in familierelaties

Transities in zorg en ondersteuning

Volwassenen met een verstandelijke beperking

• verschil in niveau
• kalenderleeftijd versus cognitieve ontwikkelingsleeftijd
• cognitieve ontwikkelingsleeftijd versus emotionele ontwikkelingsleeftijd
• overschatten versus onderschatten

Regie in de praktijk van alledag

• de cliënt staat centraal
• de cliënt is belangrijk
• zelf keuzes kunnen maken
• zelf mogen ervaren
• alles mogen weten over jezelf
• niet invullen voor de anderen
• ondesteuningsplannen
• gesprekken over de cliënt?
• grenzen aan de autonomie?

http//www.verstandelijkbeperkt.nl/autonomie

Volwassenen met een matige VB

• minder zichtbare afwijkingen dan bij ernstiger beperking 
• herkenning
• heterogene groep (motoriek, taal, zelfredzaamheid)
• leren van ervaringen
• gevoelig voor veranderingen

(van der  Meer, Hermsen & Keukens, 2003)

Aangeleerd hulpeloosheid & zorgverleningssyndroom (van Gennep, 2010)

Volwassenen met LVB

• vaak pas later ontdekt
• minder inzicht
• minder abstractievermogen
• oordeelsmogelijkheden beperkt
• verhoogde kans op psychiatrische stoornis en bijkomende gedragsproblematiek