Psychodiagnostiek is een vak apart + Groepsdynamica 2015-01-10

14 januari 2015
Supervisie




Wat is diagnostiek?
Joost van Berkel
Marion Lappenschaar

Psycopathologie

Psychodiagnostiek is een apart vak:
Bestaat uit:

• Observeren
• Onderzoeksgesprekken voeren
• Psychologische tests afnemen

De laatste is altijd optioneel

Bron: Prof. Dr. J.J.L. Derkens

• Handelingsgerichte en/of slagboom diagnostiek
• Voorgeschiedenis van gezin, kind/jongere (anamnese, feiten, belevingen, context thuis, school vrije tijd
• Analyse van gegevens (conclusie)
• Advies/aanpak

Wie heeft ADHD

Van DSM IV naar V ziek of niet ziek
Geen diagnostisch instrument

Doel van deze bijeenkomst:

• Kijkje in de keuken
• Het kritisch kunnen lezen van een onderzoeksverslag - casus
• Interpretatie van de gegevens IQ kunnen snappen. Termen, cijfers, reikwijdte, uitleg
• Wat gebeurt er achter de schermen?

Systeemgerichte therapie - iedereen betrokken bij kind. Ouders in hun kracht zetten. Ouders kunnen een handleiding schrijven voor hun kind.

Kindgerichte therapie - cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie - past het nu wel bij iedere kind?

Spel therapie - helpt het?

Wat helpt bij kinderen? Welke aanpak zou het beste werken? Kijken en luisteren naar kinderen en ouders. Wat zou bij het kind past?

IQ

• Vergelijking met leeftijdgenoten - Normgroepen!
• Performaal IQ = doe-taken: verbaal IQ = talige opdrachten: totaal IQ (alles bij elkaar)
• Diverse factoren: verwerkingssnelheid, verbaal begrip, perceptuele ordening
• Diverse subtesten
• Grillig profiel
• Discrepantie VIQ en PIQ

      Intelligentie is een opvatting opgebouwd uit een aantal factoren      

       Controle groepen - gaan handelen naar imago

       "Growth and mindset"  - Carol Dweck

       Psychodiagnostisch onderzoek van D.K. als case study

       Normgroepen zijn belangrijk!

       Het gaan niet om de score maar hoe je het hebt gehaald

       Wat hebt je nodig om taken te kunnen uitvoeren?

        Dynamisch testen om te kijken wat je kunt

DIAGNOSTISCHE NIVEAUS

• Genetisch niveau
• Neurologisch niveau
• Psychologische kenmerken
• Taakanalyse/procesanalyse
• Waarneembaar gedrag

Transactioneel ontwikkelinsmodel Pennington 2002

Wat is er te koop?

• Meten: IQ testen
• Vragenlijsten
• Projectietesten

http://www.nji.nl/nl/Databanken/Databank/Instrumenten

Projectietesten

Bijvoorbeeld - kindertekening

Rorshach test op Youtube

Rorshach test

Zeer moeilijk in de huidige diagnostiek om deze testen te gebruiken

Groepsdynamica in onderwijs

Joost van Berkel

Wat is voor mij bepalend (aantrekkelijk) voor een groep?

Wat voor doel ik heb?

Herken ik mijzelf?

Diversiteit qua kennis, culturen, leeftijd, achtergrond

Wat is voor een docent een aantrekkelijke groep?

• Positieve normen
• Grote cohesie van de groep

Uitgangspunt: met elkaar veel moeten leren

Groepsnormen

Interne normen 

(wat de groep vindt en naar elkaar uitspreekt)

Externe normen

- leerplicht motiveert de leerling

- wat de omgeving (het milieu) vindt van leren en scholing

-onderzoek (Alblas, 2010)

•   groepsnormen hebbeninvloed op inzet en motivatie van leerlingen
• leerprestaties dalen als andere activiteiten bij de leerling een hogere prioriteit krijgen

Marzano- de 11de factor

Marzano factor

Die Welle

Het grote racisme experiment

John Hattie - Australië - Onderwijs inspecteurs

John Hattie

Groepscohesie

• Cohesie
• samenhang en onderlinge verbondenheid binnen de groep
• Het resultaat van alle positieve en negatieve krachten op de leerlingen (Festinger 1954)

      Factoren die cohesie versterken

• geringe omvang van de groep
• druk van buitenaf
• aantrekkelijkheid van de groep

Hoe reageert ik naar mijn studenten en collega's?

Jij krijg de studenten die je verdient

Esther van Popta onderzoek naar feed-back geven

Esther van Popta

PeerScholar uit CanadaPeerScholar

Kwadranten door combinatie van mate van cohesie en groepsnormen

• Positieve groepsnorm en hoge cohesie

          groepswerk wordt goed uitgevoerd door de positieve groepsnorm t.a.v. leren, onderwijs en   

           opdrachten.

          grote groepsbrede opdrachten en leerlingen corrigeren elkaar

• positieve groepsnorm en lage cohesie

          geen samenhang en geen gezamenlijke aanpak van opdrachten

          individuele taken zijn geschikt

• Negatieve groepsnorm en hoge cohesie

          leren, school en huiswerk vinden zij onbelangrijk, vooral wanneer ze bij elkaar zijn

• Negatieve groepsnorm en lage cohesie

          er is geen groep, alleen verschillende groepsnormpjes

De 5 fasen van groepsdynamica

De gouden weken

1. Forming
     Fase van kennismaking

Wat zie ik?                                                         Wat doe ik?
Eerste kennismaking                                           Veiligheid bieden
-wie zijn de anderen?                                           Kennismaking organiseren
-hoe zie ik hen?                                                    Informatie behapbaar aanbieden
-hoe zien zij mij?                                                  Gezonde sociale kennismaking

2. Storming

Fase van de behoefte om invloed uit te oefenen

Wat zie ik?                                                       Wat doe ik?
Sociale posities ontstaan                                    Oneens zijn mag en is veilig
Conflicten en irritaties                                        Problemen helpen oppakken
Grensoverschrijding                                            Sociale rollen zo mogelijk honoreren
                                                                             Positieve sociale norm uitventen
                                                                             Deze fase als uitdaging blijven zien


3. Norming

Fase van ontwikkelingsnormen

Wat zie ik?                                                             Wat doe ik?
Omgang in de groep                                               Groepsverantwoordelijkheid stimuleren
Wat moet en wat mag?                                           Onderling respect versterken
                                                                                Samenwerken bevorderen
                                                                                Beslissen door overeenstemmen
                                                                                 Problemen/conflicten oppakken

4. Performing
Fase van uitvoering

Wat zie ik?                                                              Wat doe ik?
Productief                                                                Studieuze groepsopdrachten
Samenwerking                                                         Groepsidentiteit versterken
Prettige leefsfeer                                                      Sociale contacten bevorderen

5. Termination/Adjourning
Fase van helpen afbouwen

Wat zie ik?                                                             Wat doe ik?
Jammer                                                                    Praat over gevoelens
Vitten                                                                       Creëer markeringspunt
Klitten                                                                      Richt blik op toekomst

Pesten

Pesten is van alle tijden en alle plaatsen
Docent probeert pestgedrag tegen te gaan

van Mooij onderzoek

Waar komt pesten vandaan?

• Frustratie - onfunctioneel autoritair gedrag van de docent
• Competitieve sfeer in de klas
• Slechte sfeer thuis of school en de kracht van de sociale norm

Meiden venijn en jongens meer fysiek

De betrokken partijen

Wie spelen/wat speelt er een rol bij pesten?

• de pester
• het slachtoffer
• de middengroep
• vermindering van geweten in groepsverband

De pester

• lage dunk van zijn doelwit
• heeft niet door wat het met het slachtoffer doet
• fysiek en verbaal sterk
• agressieve persoonlijkheid versterkt door lage morele ontwikkeling en negatieve sociale norm in de klas
• volgens de belevenigswereld van de pester is het pesten op dat moment voor hem de beste keus

Bied handelingsperspectieven!

Digitaal pesten

Wat is digitaal pesten?

• pesten middels de pc
• versturen van virussen of haatmails
• via sociale netwerken 
• plaatsen van contact advertenties namens het slachtoffer
• filmpjes openbaar maken

Hoe onderscheidt digitaal pesten zich?

• losgemaakte emoties kun je niet waarnemen
• de pester wordt niet geconfronteerd met de gevolgen van zijn gedrag en zal daarom niet snel op andere gedachten worden gebracht
• digitaal pesten is (gedeeltelijk) verborgen, waardoor de docent het lang niet altijd in de gaten heeft, dat er worden gepest