2015-03-04 Supervisie en Organisatiekunde

2015-03-04
Supervisie 8

Met welke gevoelens zit ik hier?
Hoe wil ik het gevoel behouden - veranderen - wat heb ik erbij nodig van de groep?

"Ik ben verantwoordelijk voor wat ik zeg en ik ben niet verantwoordelijk hoe je het interpreteert"


Organisatiekunde

Bespreken resultaten Campmatrix

• Presenteren resultaten in kleine groepjes
• Werkwijze
• Resultaten
• Sterktes en zwaktes
• Inventariseren vragen en opmerkingen
• Plenair bespreken
• Vragen en opmerkingen
• Uitwisselen ervaringen met deze werkwijze

7 S model

• Resultaat
• Je hebt kennis genoeg van instrumenten t.b.v. interne analyse
• Je hebt sterktes en zwaktes van jouw organisatie op een rijtje
• Je hebt voldoende bagage om dit te realiseren

Hoe bepaal ik sterktes en zwaktes.

Belangrijk om zwaktes en sterktes eruit te nemen en te motiveren waarom.

Informatie en communicatie zijn belangrijke punten voor werknemers.

7S model van McKinsey

Het 7S model van McKinsey & Company 

Strategie

Hoe kunnen we onze organisatie handhaven?

Duidelijkheid over en inzicht in:

• doelen
• belangrijke concurrenten en hun sterktes / zwaktes
• externe belanghebbenden

Structuur

• Organigram
• Stijl of plat
• Formeel of informeel
• Overlegstructuur/communicatie

Processen

Systemen

• Welke systemen heeft jouw organisatie
• of juist niet?
• Hoe functioneren deze systemen

Staf

• Personeelsopbouw naar leeftijd, kennis, ervaring?

Stijl

• Plannen organiseren, leidinggeven, controleren
• Welke stijl

Shared values

Skills

• Sleutelvaardigheden op medewerker- en organisatieniveau, waarmee ze zich van de concurrentie kunnen onderscheiden.

Samenvattend

• 7-s is een model, een manier van systematisch kijken. Er zijn veel modellen, maar 7-s wordt veel gebruikt
• De inhoud van de S- en is niet eenvoudig. Inhouden kunnen elkaar overlappen.
• Het gaat er om interne sterktes en zwaktes te signaleren als onderdeel van een strategische analyse.
• Een ander model is de Campmatrix.

DESTEP       De Step

• Korte inleiding
• Inventarisatie 6 invalshoeken D E S T E P
• Belangrijke bronnen: SCP;  CBS; websites ministeries; websites provincies en gemeentes

Resultaat

• Gezamenlijke inventarisatie Destep: gezamenlijk document?
• Lijst met relevante ontwikkelingen inclusief bron
• Ervaring opgedaan met het werken met dit hulpmiddel

http://www.zorgatlas.nl

leeftijd

vergrijzing

infrastructuur

ecologische zaken

DE STEP                         CONCURRENTEN             POTENTIELE DOELGROEP

http:///www.desocialestaatvannederland.nl

Sociale maatschappelijke ontwikkeling

Fieke Klein-Wissink

OVER GRENZEN HEEN

Nationale luizendag

HISTORISCH BESEF

Sinds 1904.

Mazelen, Polio, Hardhorendheid, Kinkhoest, TBC

Schoolartsen in dienst bij Gemeentebestuur.

Heden: wie moet nu betalen?

Voorkomen ipv genezen

Schoolarts sinds 1904 houdt toezicht op scholen.

Schooltandarts & Luizenzusters staan de Schoolarts bij.

Sinds 1940 pedagogen, hulpverleners op school.

In 1959 Rijks preventie programma tegen ziekten. Vrij om te kiezen voor inentingen.

Huidig: Obesitas

Voorheen: Ondervoeding

RIVM of te wel "Luizenpluizers"

Preventie?

6 eeuwen wezen & Boefjes

• tot 1575 Armenzorg
• 1575-1795 Wezen (staat en kerk)
• 1795-1905 Wezen-Kinderzorg
• 1900 ontstaan Kinderbescherming
• 1905-1988 Wet en opvoeding/wet en kinderen - gestichtopvoeding

Historisch overzicht

• 1886 Vereniging tot steun van verwaarloosden en gevallenen
• Plaatsing in pleeggezinnen voor jongeren in de knel (voorloper voor internaten)
• 1901 Van Houten -  Eeuw van Kind breekt aan, vaderlijke macht wordt beperkt (Voogdij)
• 1980 bezuiniging, schaalvergroting, BM

Beschavingsoffensief

• Onderwijs en opvoeding van kinderen een plicht
• Toenemende criminaliteit op straat
• Redt kinderen van immorele ouders (wet ouderlijke macht)
• Overheid neemt opvoeding over
• Minderjarige niet in het strafrecht

Wettelijke kaders

• Voogdijraden. Ontzetting en ontheffing
• Passend kerkelijk gezindte! Gezin of gesticht.
• 1922 Kinderrechter + OTS
• Opvoedingsondersteuning ontstaat.
• Beperkte duur van een plaatsing!
• 1928 MOB (Medisch Opvoedkundige Bureaus)

Scholing

• Na de 2de wereldoorlog sociale academie in opmars
• Directeur/pedagoog in het gesticht + kwalitatief goed opgeleid personeel!
• 1961 Rapport Haeck. Salariëring + Diplomering. Ontstaan inrichtingswerk.
• Psycholoog en psychiater

Belang van de jongere centraal

• Orthopedagogiek
• Therapie & methodiek
• 1965 Kinderwet. Straf van Arrest. Mulock Houwer. Jeugdclassering
• Gezinsvoogdij als preventie.
• JAC, SAC, Boddaert, Bond Minderjarige, BJ

Categorieën

• Misdadige kinderen: Tuchtschool: straf, discipline en tijdelijk
• Verwaarloosde kinderen: weeshuizen
• Moeilijk opvoedbare kinderen
• Heropvoeding: drie R's en een vak leren

Beschavingsoffensief 2015

• Welke tendensen of signalen zie je op dit vlak in:
• Onderwijs
• De politiek
• De media
• De wet
• De scholing

De rechten van het kind in Nederland 20 November 1982 liggen in het systeem van "het gezin is heilig"

• Een achtergesteld kind heeft recht op bescherming tegen uitbuiting verwaarlozing en uitbuiting
• Het kind heeft recht op bescherming tegen discriminatie

11-02-2015 Gehechtheid

Gehechtheid
11/02/2015
Drs. Petra de Vries

Gezinsouders - 4 kinderen opnemen in eigen huis

Gehechtheid
Waar denk je aan bij hechting?

Definitie: Gehechtheid is de duurzame en liefdevolle band waarbij de ander uniek is en niet te verwisselen.

Aspecten:

• Troost zoeken in tijden van stress
• Duurzaamheid (innerlijk werkmodel)
• Continuïteit
• Wederkerigheid
• Een noodzakelijke basis voor een verdere gezondere ontwikkeling. Basisvertrouwen in jezelf. Iets over hebben voor een ander en goed voelen over jezelf. Vertrekpunt voor een sociale gewetens ontwikkeling.

Hechting en opvoeding

• Een veilige hechtingsrelatie tussen (pleeg)ouder en (pleeg)kind maakt dat kinderen hun gedrag en emoties beter reguleren.
• Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven?

Leraar en leerling. Reguleren van emoties voor kinderen.

Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven?

• In situaties die het hechtheidssysteem activeren (bijvoorbeeld bij spanning)
• Evenwicht tussen nabijheid zoeken en op onderzoek uitgaan. Blijdschap delen en genieten samen. Duidelijk oogcontact geeft het aan.

Oefening eigen gehechtheidsrepresentatie

• Neem een belangrijk persoon uit je jeugd in gedachten
• Schrijf 5 woorden op die hierbij naar boven komen
• Bij woord 1: waarom van belang voor jou?
• Hoe is het voor je om eraan te denken?
• Hoe beïnvloedt deze ervaring jou nu nog?
• Wanneer denk je hieraan

Hechtingsrepresentatie

• Innerlijk beeld van het zijn-met-de-ander
• Zelfvertrouwen
• Vertrouwen in anderen
• Wordt van jongs af aan opgebouwd

           - Bouwstenen van hechting

Innerlijk werkmodel, hechtingsrepresentatie:

Is een ander wel te vertrouwen? Het is niet altijd warmte en veiligheid.

Factoren die hechting beïnvloeden

Factoren vanuit het kind:

• Gezondheid van het kind
• Aanleg van het kind

Factoren vanuit de opvoeder:

• Fysieke toegankelijkheid van de opvoeder
• Psychische toegankelijkheid van de opvoeder
• Gehechtheid van de opvoeder
• Stabiel opvoedingsklimaat

Bouwstenen van Hechting (Truus Bakker)

Belangrijke attitude van de ouders per bouwsteen van hechting

Eerste bouwsteen - Doel: meer veiligheid

• Meer zorg bieden
• Levensvoorwaarden scheppen (bijvoorbeeld eten, bed, eigen plek, speelgoed)
• Structuur en leiding bieden
• Reageren op behoeftes en signalen van het kind
• Lichamelijk contact
• Reguleren van emoties
• Oogcontact maken en (spiegelende) mimiek

Tweede bouwsteen - Doel: meer vertrouwen in de ander en openheid

• Meer gericht op het opbouwen van een vertrouwensrelatie
• Aandachtig en actief luisteren
• Volgen
• Meer nabijheid en herkenning van gevoelens en behoeftes; spiegelen
• Meer beschikbaar zijn, zonder je te laten manipuleren
• Meer meeleven, luisteren en meekijken met het kind; empathie tonen
• Meer actief in het geven van aandacht (ook als het kind er niet duidelijk om vraagt)
• Meer letten op non-verbale signalen van het kind en eigen non-verbaal gedrag

Derde bouwsteen - Doel: opdoen van vertrouwen door zelf te kunnen exploreren en ervaringen hierbij te kunnen delen, hulp kunnen vragen.

• Meer gericht op ondersteunen van eigen initiatieven van het kind
• Meer samen met het kind naar de wereld kijken en ervaringen delen zonder onmiddellijk in te grijpen
• Meer (veilige) ruimte geven, materiaal en omgeving afstemmen op niveau en mogelijkheden van het kind
• Beetje uitdagen, minder snel "invullen" en helpen
• Meeleven met frustratie zonder het voor het kind op te lossen
• Benoemen

Vierde bouwsteen - Doel: zelfstandig worden

• Contact houden met je eigen behoeftes
• Duidelijk zijn over je eigen wensen: ik-boodschappen geven
• Het kind én jezelf serieus nemen en onderhandelen; geven en nemen
• Het kind met rust laten als het geconcentreerd bezig is
• Niet te snel helpen en met oplossingen komen
• Het kind een eigen ruimte geven
• Het kind vertrouwen geven in eigen mogelijkheden
• Duidelijke grenzen stellen
• Niet bang zijn om een conflict aan te gaan (conflict hanteren)

Vijfde bouwsteen - Doel: zelfstandig eigen problemen kunnen oplossen en initiatieven nemen

• In vertrouwen het kind laten gaan
• Eigen leven kunnen hebben los van de ander

Bron: Bakker-van-Zell (2006) in Gehechtheid in Beeld Havermans, Vermeulen, Prinsen Uitgeverij SWP 2012

Veilig gehechte kinderen:

Veiligheidscirkel Hoffman Cooper Powell and Marvin

Circle of Security

Onveilige hechtingen

Vermijdend                              Ambivalent

Cirkel van gelimiteerde veiligheid

Geen aandacht voor het kind
Kind is onzeker over de behoefte van de opvoeder

Voorbeeld gedragingen gedesorganiseerde gehechtheid

• Vermijden van oogcontact
• Geen affectie tonen naar familie/opvoeders
• Geen onderscheid (affectie) naar bekenden/vreemden
• Liegen
• Stelen
• Wreed naar dieren of personen
• Vreemde manier van spreken
• Ontbreken van schuldgevoelens
• Impulsief gedrag
• Ongepast seksueel gedrag
• Rol omkering (volwassen-kind)
• Overactiviteit
• Vernielen van spullen
• Eten schrokken

De Brug

Gehechtheid en neurobiologie

Vermeerdering van neuronen staat onder invloed van positieve ervaringen, responsiviteit van de opvoeder bevordert deze groei.
De hersenen wordt beïnvloed.

Neurologische Plasticiteit
Ervaring bevordert de ontwikkeling van neuronen en axionen, opvoeder sluit aan bij wat ze van het kind terug krijgt.

Peck, S.D. (2003)

De invloed van zorg op de hersenontwikkeling

• Huidcontact en aanraking
• Balansstimulering
• Onveilig gehechte kinderen gaan fysieke stimulatie vaak uit de weg maar hebben het wel nodig!

Bijvoorbeeld Romeinse kinderen uit adoptie

Kiddo net hechtingen

Meer zorg: meer contactplaatsen tussen hersencellen

Verwaarlozing en normale ontwikkeling

Ontwikkeling van het brein bij ernstige verwaarlozing

Perry & Pollard (1997)

Hoe reguleert een kind zijn stress zonder steun van ouders?

Door te bonken, wiegen

Door zichzelf aan te raken of pijn te doen

Door alles zelf te bepalen, controle

Door te rennen, druk te bewegen

Door macht over anderen uit te oefenen

Door TV te kijken

Door zich af te sluiten

Wat gebeurt er wanneer een mens stress ervaart?

11-02-2015 Levensloop van Mensen met een verstandelijke beperking

Levensloop van mensen met een verstandelijke beperking
11-02-2015
Ida van Asselt-Goverts

Doel:
Zicht krijgen op de veranderingen in de zorg en visie die daaraan ten grondslag ligt.
Zicht krijgen op de levensloop van deze mensen

Wanneer is er sprake van een verstandelijke beperking?

zwak begaafd, ongelukkig kindje, zwakzinnig, mongool, debiel, imbeciel, idioot,
blo (bezondere lagere onderwijs) verstandelijk gehandicap, (lvg) licht verstandelijke handicap

Classificatie naar graad van verstandelijke beperking DSM IV

Licht            IQ 50-55 tot 69
Matig           IQ 35-40 tot 50-55
Ernstig         IQ 20-25 tot 35-40
Diep            IQ minder dan 20-25
Ghesquière & Maas, 1998

En mensen met een IQ tussen de 70-85?

Model AAIDD/AAMR (Buntinx 2003, p.10)

Context waarin je opgroeit is van cruciaal belang.
Aantal mensen met een IQ onder 70 = 140.000 SCP
2,2 miljoen mensen met een IQ tussen 70 en 80
Daarvan ongeveer 1,4 miljoen met problemen t.a.v. sociale redzaamheid (onzeker: schatting) daarvan 37.000 ondersteuning vanuit VG-zorg
Tussen 2007 en 2011 is de vraag naar vg-zorg met 5,9% per jaar gestegen. Vooral door mer vraag van mensen met IQ tussen 50-85.

De eerste fase

• zwangerschap: onzekerheid, dilemma's, schuldgevoel, angst
• zichtbare beperking: alles is anders
• onzichtbare beperking: onzekerheid en onduidelijkheid
• rouwproces
• de relatie is de basis, probeer de relatie ouder-kind te versterken

Ondersteuning

Welke vormen van ondersteuning zijn er mogelijk in de thuissituatie?

Waar let je op? Waar vraag je naar? Wat doe je?

Ouders ontlasten. Ontwikkeling stimuleren.  Hulpmiddelen verstrekken. 

Hoe ziet hun omgeving uit - sociale netwerk - financiële mogelijkheden

Ondersteuning aan kinderen, jongeren en hun ouders

• integrale vroeghulp
• opvoedingsondersteuning: praktisch pedagogische gezinsbegeleiding/videohometrainers
• ontlasten van ouders
• ontwikkelingsstimulering
• brusjes (lotgenoten) broers en sussen

Balans draagkracht en draaglast

overstimuleren versus onderstimuleren

kleine stapjes en aansluiten

School en dagbesteding

• Welke vormen van school en dagbesteding zijn er voor kinderen en jongeren met een verstandelijk beperking?
• Kinderdag Verblijf
• Praktijkschool

Onderwijs, dagbesteding

• orthopedagogisch dagcentrum
• speciaal onderwijs
• speciaal basis onderwijs
• regulier onderwijs

Cluster 1 - Visueel

Cluster 2 - Spraak/taal en gehoorsproblemen

Cluster 3 - Zeer moeilijk lerende kinderen met lichaamlijke beperking

Cluster 4 - zeer moeilijk ontwikkelende kinderen

Transitie naar volwassenheid

(Huiberts & Mandemakers, 2007)

Transitie van onderwijs naar werk

Transities in huisvesting

Transities in familierelaties

Transities in zorg en ondersteuning

Volwassenen met een verstandelijke beperking

• verschil in niveau
• kalenderleeftijd versus cognitieve ontwikkelingsleeftijd
• cognitieve ontwikkelingsleeftijd versus emotionele ontwikkelingsleeftijd
• overschatten versus onderschatten

Regie in de praktijk van alledag

• de cliënt staat centraal
• de cliënt is belangrijk
• zelf keuzes kunnen maken
• zelf mogen ervaren
• alles mogen weten over jezelf
• niet invullen voor de anderen
• ondesteuningsplannen
• gesprekken over de cliënt?
• grenzen aan de autonomie?

http//www.verstandelijkbeperkt.nl/autonomie

Volwassenen met een matige VB

• minder zichtbare afwijkingen dan bij ernstiger beperking 
• herkenning
• heterogene groep (motoriek, taal, zelfredzaamheid)
• leren van ervaringen
• gevoelig voor veranderingen

(van der  Meer, Hermsen & Keukens, 2003)

Aangeleerd hulpeloosheid & zorgverleningssyndroom (van Gennep, 2010)

Volwassenen met LVB

• vaak pas later ontdekt
• minder inzicht
• minder abstractievermogen
• oordeelsmogelijkheden beperkt
• verhoogde kans op psychiatrische stoornis en bijkomende gedragsproblematiek

Help! Conflicten

Supervisie
10/02/2015

Ik wordt wakker om 02:22 uur en begon te schrijven.
Ik schrijf het uit me.

Mindfulness

2015-02-04

4 februari 2015
Supervisie

Ik beoordeel mijzelf op Supervisie met een beoordelingscriteria.

Ik ben benieuwd hoe mijn Supervisor me zal beoordelen?

De volgende punten komen naar voren:

• zelfsturing en professionele ontwikkeling
• omgaan met emoties
• kritisch open vasstelling
• mondelingen en schriftelijke communicatie
• kritische feedback geven
• mentale beelden
• inzage in eigen leerstijl
• grenzen afbakenen
• sterkte/zwakte analyse
• afstand nabijheid
• relatie man/vrouw
• leiderschap
• verandwoordelijkheid
• visie vorming
• kwaliteiten en valkuilen
• eigen normen en waarden
• omgaan met cultuurverschillen
• uitdagingen aangaan
• sturen of volgen
• omgaan met ergenissen
• conflicten hanteren
• uitdagingen aangaan
• manieren van leren
• sturen of volgen

Johari model

Ik moet discripantie aangeven in mijn gevoel en gedachten.

Kijk terug op mijn meta niveau naar mijn eigen ontwikkeling en het proces. 

Ik zal meer een verdiepingsslag moeten maken naar m'n eigen leren.

Deze is nodig om aan te geven hoe ik aan het ontwikkelen ben en zijn.

Coaching training

4 februari 2015 

Fieke Klein Wassink

Oplossingsgericht coaching

Coert Visser Progressie gericht werken

Zien zonder om te staren

Geef je streven op en hoe gemakkelijker het wordt bij de individu of in het groep

Richt al je aandacht op het moment

Tao van leiderschap

OEN

Open en Eerlijk en Nieuwschierig

Contact: Feiten

               Implicaties

               Gevolgen

Frame: Waar ga ik het over hebben?

Oplossingsgericht werken

In de Container

Visie

• Wat eerder heeft gewerkt opnieuw toepassen
• Grondhouding is positief
• Mensen zijn competent
• Coach gelooft dat gewenste verandering zal optreden

Axioma's

• Oplossingsgericht i.p.v. probleemgericht
• Toekomst gericht; stapje voor stapje
• Concrete doelen
• Aanboren van bronnen, ideeën van de coachee
• Wat niet werkt, stop ermee!
• Wat wel werkt, doe het vaker
• Een probleem doet zich nooit 24/7 voor
• Wat is er als het probleem er niet is?

7 Stappen model

• Verhelderen van veranderbehoefte
• Gewenste situatie omschrijven: concreet en positief
• Huidige situatie als startmoment beschrijven
• Eerdere successen analyseren
• Een stapje vooruit zetten
• Monitoren van vooruitgang
• Verdere veranderbehoefte vaststellen

(Coert Visser (zie literatuur)

Past Present Future X negative positive

Filmpje Coert Visser

Verhelderen

• Expliceren van veranderbehoefte
• Onderkennen van het probleem; hoe ziet het probleem er nu uit
• Van hier uit naar gewenste situatie
• Open vragen stellen 5 x W & H
• Hoe het probleem vormt. 
• Waarom is het een probleem?
• Wat is de oorzaak?
• Wie spelen allemaal een rol bij het probleem?

coert visser blog

Gewenste situatie

• Defineer de gewenste situatie zo concreet mogelijk en in positieve termen:
• Hoe wil je dat de veranderde situatie eruit ziet?
• Wat zie je, merk je als verbetering is?
• Gebruik van Wondervraag
• Gebruik van Uitzonderingsvraag
• Visualiseer de gewenste situatie

Stapje voor stapje

• Voortbouwen op eerdere successen en dan stapje voor stapje vooruit.
• Toekomstgerichtheid
• Experimenteren

Gebruik van Schaalvraag

1. Schaal jezelf in op schaal van 0-10: Wat is de huidige situatie? Waar sta je dan?
2. Wat maakt dat ik mezelf dit cijfer geef?
3. Waar wil ik staan aan het eind van deze coaching? (cijfer en doel formuleren in positieve termen)
4. Wat wordt mijn eerst volgende stap? (cijfer en doel formuleren in positieve termen?

Monitoren van vooruitgang

Doel: bewustwording van vooruitgang en letten op wat goed werkt.

Vertrouwen in haalbaarheid doel neemt toe.

Wat gaat er beter?

Wat heeft hierbij geholpen?

Parallelprocessen

Coach werkt met:

Hier en nu - Daar en dan situatie

2015-01-21 Nature vs nurture hechting

21 januari 2015
Fieke Klein Wassink

Nature en Nurture aan de hand van gehechtheid (attachment)

Toets 3
Betoog:
Stelling
Kort en bodig
Geen ontkenning erin
Voldoende pro's en contra's voor de stelling
Als het lukt: prikkelend en inspirerend
Eigen mening aan het eind van de betoog


Hoe kijk ik tegen kleuters aan?

Evocotive opvoeding

2015-01-21 Organisatiekunde

20 januari 2015
Terugblik klachtennotitie belangrijke elementen

KLACHTEN PROCEDUREN

Beschrijven-analyseren-verbeteren
Plaatsen klachtenproces in groter geheel (met bijvoorbeeld INK-Model; cultuur)
Onderdeel PDCA
Onderkennen niveaus

STRATEGISCH ANALYSE

Externe omgeving van je organisatie
Interne omgeving van je organisatie

Profijt te halen voor je school.

Hoe kan je anticiperen op de sterkte en zwakte van je organisatie.

Bring interne en externe punten van organisatie samen.

Strategische Analyse
SWOT

Subjectieve beoordeling met Business Office om een gedeelde opinie te krijgen.

Realiseer iets in mij organisatie. Een uitdaging voor mij.

EXTERNE ANALYSE

DE STEP

Resultaten bundelen
Hoe pak ik het aan?

Interne analyse

De kabel van Tichy

De camp matrix

De kracht van de campmatrix

Intergrale benadering

• Participatief ontwikkelen

          Geen technische managmentinsturment, samen aan de slag

          Draagvlak creëren

• Te gebruiken voor monitoring en problemfinding
• Helicopter view (met afstand naar je werk/organisatie te kijken)

Gebruik de matrix voor problemfinding

Opdracht van 4 maart 2015

Interne analyse middels campmatrix

• Ga naar de site van Peter Camp www.campmatrix.nl
• Lees informatie over de campmatrix
• Download de enquête
• Loop de enquête door voor jezelf (geef scores)
• Verander woorden in stellingen als je denkt dat die niet duidelijk/specifiek genoeg zijn voor degenen die ze moeten invullen.

Vraag toestemming aan je leidinggevende om in kader van opleiding met de campmatrix binnen de organisatie aan de slag te gaan.

Analyseren:

• Maak zelf overzicht van de resultaten
• Vraag een aantal mensen om resultaten te analyseren in termen van sterktes en zwaktes
• Scoren: bepaal samen de 3 belangrijkste sterktes en 3 belangrijkste zwaktes

Dit vormt de input voor een SWOT

2015-01-21 Onderwijspedagogiek

21 januari 2015

Onderwijspedagogiek
Joost van Berkel

Kenmerken van leraren naar de mate waarin ze van belang zijn voor ideaal leraarschap

Vakkennis

• beheerst vakinhoud
• kweekt belangstelling vak
• boeit leerling met
• heeft academisch denk-niveau

Interventies

• schept goede werksfeer
• heeft structuur in zijn lessen
• stelt juist vragen
• geeft bruikbare feedback

Persoon

• authenthieke persoon
• passie voor lesgeven
• persoonlijke aandacht
• humor

Video uit "Leraar 24" - Persoonlijke ontwikkeling

"Laat kinderen leven in je hart, daar is altijd plek voor eentje meer"

ITS 2008 studie "Wat is het ideale leerkracht?"

De ideale leraar

De ideale leraar en vakkennis

Vakkennis in vier kenmerken

• de ideale leraar beheerst de vakinhoud
• de ideale leraar heeft een academisch denkniveau
• de ideale leraar kweekt belangstelling voor zijn of haar vak
• de ideale leraar boeit leerling met de leerstof

Interventies (werksfeer)

• de ideale leraar schept een goede werksfeer
• de ideale leraar geeft structuur in zijn lessen
• de ideale leraar stelt juiste vragen
• de ideale leraar geeft bruikbare feedback

De persoon van de ideale leraar

• de ideale leraar is een authenthieke persoon
• de ideale leraar heeft passie voor lesgeven
• de ideale leraar geeft leerlingen persoonlijke aandacht
• de ideale leraar heeft humor

Factoren die effect hebben op leerresultaten

School

• Haalbaar en gedegen programma
• Stimulerende doelen en effectieve feedback
• Betrokkenheid van ouders en gemeenschap
• Veilige, ordelijke omgeving

Leraar

• Didactische aanpak
• Klassenmanagement - Pedagogisch handelen
• Herontwerpen van programma

Leerling

• Sfeer thuis
• Achtergrondkennis
• Motivatie

Leraar doorslaggevend

What works in schools, R.J. Marzano ASCD 2003

• Het effect dat een school heeft op een leerlingen wordt voor een deel bepaald door zaken die op schoolniveau geregeld kunnen worden: 33%

Didactische aanpak

Een goede leerkracht beschikt over veel didactische strategieën het best kunnen worden ingezet.

Vraag: "Welke didactische strategieën hebben aantoonbaar effect op leerprestaties?"

Aantoonbaar effect

Didactische strategie

Identificeren van overeenkomsten en verschillen             45%

Samenvatten en notities maken                                         34%

Inspanningen bevestigen en erkenning geven                   29%

Huiswerk en oefening                                                        28%

Non-verbale representatie                                                  27%

Coöperatief leren                                                               27%

Doelen stellen en feedback geven                                      23%

Vragen formuleren en hypotheses testen                           23%

Vragen stellen om voorkennis te activeren, 

leerstof georganiseerd aanbieden                                       22%

Pedagogisch handelen

Componenten                                                               Vermindering van storend gedrag

De mentale instelling van de leraar                                           40%

De manier van omgaan met storend gedrag                              32%

De relatie tussen leraar en leerling                                            31%

Het gebruik van regels en routines                                            28%

Vakliteratuur:

Rekenonderwijs:

"Motivatie van jongens en meisjes bij rekenen in het basisonderwijs"

Kernbegrippen

• Kale opgaven versus contextopgaven
• Sekseverschillen in rekenprestaties
• Mechanistisch versus realistisch rekenonderwijs
• Curriculum-, instructie- en leerlingkenmerken
• Empirisch: Confidence and Doubt vragenlijst

Motivatie van jongens en meisjes bij rekenen

Psychodiagnostiek is een vak apart + Groepsdynamica 2015-01-10

14 januari 2015
Supervisie




Wat is diagnostiek?
Joost van Berkel
Marion Lappenschaar

Psycopathologie

Psychodiagnostiek is een apart vak:
Bestaat uit:

• Observeren
• Onderzoeksgesprekken voeren
• Psychologische tests afnemen

De laatste is altijd optioneel

Bron: Prof. Dr. J.J.L. Derkens

• Handelingsgerichte en/of slagboom diagnostiek
• Voorgeschiedenis van gezin, kind/jongere (anamnese, feiten, belevingen, context thuis, school vrije tijd
• Analyse van gegevens (conclusie)
• Advies/aanpak

Wie heeft ADHD

Van DSM IV naar V ziek of niet ziek
Geen diagnostisch instrument

Doel van deze bijeenkomst:

• Kijkje in de keuken
• Het kritisch kunnen lezen van een onderzoeksverslag - casus
• Interpretatie van de gegevens IQ kunnen snappen. Termen, cijfers, reikwijdte, uitleg
• Wat gebeurt er achter de schermen?

Systeemgerichte therapie - iedereen betrokken bij kind. Ouders in hun kracht zetten. Ouders kunnen een handleiding schrijven voor hun kind.

Kindgerichte therapie - cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie - past het nu wel bij iedere kind?

Spel therapie - helpt het?

Wat helpt bij kinderen? Welke aanpak zou het beste werken? Kijken en luisteren naar kinderen en ouders. Wat zou bij het kind past?

IQ

• Vergelijking met leeftijdgenoten - Normgroepen!
• Performaal IQ = doe-taken: verbaal IQ = talige opdrachten: totaal IQ (alles bij elkaar)
• Diverse factoren: verwerkingssnelheid, verbaal begrip, perceptuele ordening
• Diverse subtesten
• Grillig profiel
• Discrepantie VIQ en PIQ

      Intelligentie is een opvatting opgebouwd uit een aantal factoren      

       Controle groepen - gaan handelen naar imago

       "Growth and mindset"  - Carol Dweck

       Psychodiagnostisch onderzoek van D.K. als case study

       Normgroepen zijn belangrijk!

       Het gaan niet om de score maar hoe je het hebt gehaald

       Wat hebt je nodig om taken te kunnen uitvoeren?

        Dynamisch testen om te kijken wat je kunt

DIAGNOSTISCHE NIVEAUS

• Genetisch niveau
• Neurologisch niveau
• Psychologische kenmerken
• Taakanalyse/procesanalyse
• Waarneembaar gedrag

Transactioneel ontwikkelinsmodel Pennington 2002

Wat is er te koop?

• Meten: IQ testen
• Vragenlijsten
• Projectietesten

http://www.nji.nl/nl/Databanken/Databank/Instrumenten

Projectietesten

Bijvoorbeeld - kindertekening

Rorshach test op Youtube

Rorshach test

Zeer moeilijk in de huidige diagnostiek om deze testen te gebruiken

Groepsdynamica in onderwijs

Joost van Berkel

Wat is voor mij bepalend (aantrekkelijk) voor een groep?

Wat voor doel ik heb?

Herken ik mijzelf?

Diversiteit qua kennis, culturen, leeftijd, achtergrond

Wat is voor een docent een aantrekkelijke groep?

• Positieve normen
• Grote cohesie van de groep

Uitgangspunt: met elkaar veel moeten leren

Groepsnormen

Interne normen 

(wat de groep vindt en naar elkaar uitspreekt)

Externe normen

- leerplicht motiveert de leerling

- wat de omgeving (het milieu) vindt van leren en scholing

-onderzoek (Alblas, 2010)

•   groepsnormen hebbeninvloed op inzet en motivatie van leerlingen
• leerprestaties dalen als andere activiteiten bij de leerling een hogere prioriteit krijgen

Marzano- de 11de factor

Marzano factor

Die Welle

Het grote racisme experiment

John Hattie - Australië - Onderwijs inspecteurs

John Hattie

Groepscohesie

• Cohesie
• samenhang en onderlinge verbondenheid binnen de groep
• Het resultaat van alle positieve en negatieve krachten op de leerlingen (Festinger 1954)

      Factoren die cohesie versterken

• geringe omvang van de groep
• druk van buitenaf
• aantrekkelijkheid van de groep

Hoe reageert ik naar mijn studenten en collega's?

Jij krijg de studenten die je verdient

Esther van Popta onderzoek naar feed-back geven

Esther van Popta

PeerScholar uit CanadaPeerScholar

Kwadranten door combinatie van mate van cohesie en groepsnormen

• Positieve groepsnorm en hoge cohesie

          groepswerk wordt goed uitgevoerd door de positieve groepsnorm t.a.v. leren, onderwijs en   

           opdrachten.

          grote groepsbrede opdrachten en leerlingen corrigeren elkaar

• positieve groepsnorm en lage cohesie

          geen samenhang en geen gezamenlijke aanpak van opdrachten

          individuele taken zijn geschikt

• Negatieve groepsnorm en hoge cohesie

          leren, school en huiswerk vinden zij onbelangrijk, vooral wanneer ze bij elkaar zijn

• Negatieve groepsnorm en lage cohesie

          er is geen groep, alleen verschillende groepsnormpjes

De 5 fasen van groepsdynamica

De gouden weken

1. Forming
     Fase van kennismaking

Wat zie ik?                                                         Wat doe ik?
Eerste kennismaking                                           Veiligheid bieden
-wie zijn de anderen?                                           Kennismaking organiseren
-hoe zie ik hen?                                                    Informatie behapbaar aanbieden
-hoe zien zij mij?                                                  Gezonde sociale kennismaking

2. Storming

Fase van de behoefte om invloed uit te oefenen

Wat zie ik?                                                       Wat doe ik?
Sociale posities ontstaan                                    Oneens zijn mag en is veilig
Conflicten en irritaties                                        Problemen helpen oppakken
Grensoverschrijding                                            Sociale rollen zo mogelijk honoreren
                                                                             Positieve sociale norm uitventen
                                                                             Deze fase als uitdaging blijven zien


3. Norming

Fase van ontwikkelingsnormen

Wat zie ik?                                                             Wat doe ik?
Omgang in de groep                                               Groepsverantwoordelijkheid stimuleren
Wat moet en wat mag?                                           Onderling respect versterken
                                                                                Samenwerken bevorderen
                                                                                Beslissen door overeenstemmen
                                                                                 Problemen/conflicten oppakken

4. Performing
Fase van uitvoering

Wat zie ik?                                                              Wat doe ik?
Productief                                                                Studieuze groepsopdrachten
Samenwerking                                                         Groepsidentiteit versterken
Prettige leefsfeer                                                      Sociale contacten bevorderen

5. Termination/Adjourning
Fase van helpen afbouwen

Wat zie ik?                                                             Wat doe ik?
Jammer                                                                    Praat over gevoelens
Vitten                                                                       Creëer markeringspunt
Klitten                                                                      Richt blik op toekomst

Pesten

Pesten is van alle tijden en alle plaatsen
Docent probeert pestgedrag tegen te gaan

van Mooij onderzoek

Waar komt pesten vandaan?

• Frustratie - onfunctioneel autoritair gedrag van de docent
• Competitieve sfeer in de klas
• Slechte sfeer thuis of school en de kracht van de sociale norm

Meiden venijn en jongens meer fysiek

De betrokken partijen

Wie spelen/wat speelt er een rol bij pesten?

• de pester
• het slachtoffer
• de middengroep
• vermindering van geweten in groepsverband

De pester

• lage dunk van zijn doelwit
• heeft niet door wat het met het slachtoffer doet
• fysiek en verbaal sterk
• agressieve persoonlijkheid versterkt door lage morele ontwikkeling en negatieve sociale norm in de klas
• volgens de belevenigswereld van de pester is het pesten op dat moment voor hem de beste keus

Bied handelingsperspectieven!

Digitaal pesten

Wat is digitaal pesten?

• pesten middels de pc
• versturen van virussen of haatmails
• via sociale netwerken 
• plaatsen van contact advertenties namens het slachtoffer
• filmpjes openbaar maken

Hoe onderscheidt digitaal pesten zich?

• losgemaakte emoties kun je niet waarnemen
• de pester wordt niet geconfronteerd met de gevolgen van zijn gedrag en zal daarom niet snel op andere gedachten worden gebracht
• digitaal pesten is (gedeeltelijk) verborgen, waardoor de docent het lang niet altijd in de gaten heeft, dat er worden gepest